Focaccia to jeden z najbardziej rozpoznawalnych wypieków kuchni włoskiej, który zachwyca swoją prostotą i wyrazistym smakiem. Ten płaski chlebek z charakterystycznymi wgłębieniami, skropiony oliwą i posypany rozmarynem oraz solą morską, to kwintesencja śródziemnomorskich smaków. Tradycyjna focaccia pochodzi z regionu Liguria, gdzie do dziś jest ulubionym przysmakiem lokalnych mieszkańców. Sekret doskonałej focacci tkwi w długim wyrastaniu ciasta, które nadaje mu lekkość i charakterystyczną strukturę z dużymi pęcherzykami powietrza. Poniższy przepis pozwoli Ci stworzyć autentyczną włoską focaccię, która przeniesie Cię wprost na słoneczne wybrzeże Włoch.
Składniki na oryginalną włoską focaccię
Dobór składników ma kluczowe znaczenie dla uzyskania autentycznego smaku focacci. Warto zainwestować w wysokiej jakości mąkę i oliwę z pierwszego tłoczenia, które nadadzą wyrazisty charakter wypiekowi.
- 500 g mąki pszennej typu 00 (można zastąpić mąką chlebową typ 650)
- 10 g świeżych drożdży lub 3-4 g suchych drożdży instant
- 350 ml letniej wody
- 2 łyżeczki soli
- 2 łyżki cukru
- 4 łyżki oliwy z oliwek extra virgin (plus dodatkowa do skropienia)
- 2-3 gałązki świeżego rozmarynu
- 2 łyżeczki gruboziarnistej soli morskiej
- opcjonalnie: 2 ząbki czosnku do aromatyzowania oliwy
Przygotowanie włoskiego ciasta na focaccię
Proces przygotowania focacci wymaga cierpliwości, ale efekt końcowy wynagradza każdą minutę spędzoną nad ciastem. Długie wyrastanie ciasta to sekret jego wyjątkowej struktury i smaku.
- Przygotuj zaczyn – w misce wymieszaj drożdże z ciepłą wodą (nie gorącą!) i cukrem. Odstaw na 10 minut, aż drożdże się aktywują i zaczyn zacznie się pienić.
- Wymieszaj składniki suche – w dużej misce połącz mąkę z solą.
- Połącz składniki – do mąki wlej zaczyn i dodaj 2 łyżki oliwy. Wymieszaj łyżką, a następnie wyrabiaj ręcznie przez około 10 minut, aż ciasto stanie się elastyczne i gładkie.
- Pierwsze wyrastanie – przełóż ciasto do miski wysmarowanej oliwą, przykryj wilgotną ściereczką lub folią spożywczą i odstaw w ciepłe miejsce na 1-1,5 godziny, aż podwoi swoją objętość.
- Formowanie – wyłóż blachę papierem do pieczenia i posmaruj oliwą. Przełóż ciasto na blachę i delikatnie rozciągnij je palcami na całą powierzchnię, zachowując grubość około 2 cm.
- Drugie wyrastanie – przykryj ciasto i odstaw na kolejne 30-45 minut.
- Tworzenie charakterystycznych wgłębień – po wyrośnięciu ciasta, zrób w nim wgłębienia palcami, wciskając je aż do dna (to charakterystyczny element focacci).
- Dodaj aromaty – skrop ciasto hojnie oliwą (około 2 łyżki), posyp solą morską i listkami rozmarynu.
- Pieczenie – rozgrzej piekarnik do 220°C i piecz focaccię przez 20-25 minut, aż będzie złocista.
- Podawanie – najlepiej smakuje jeszcze ciepła, skropiona dodatkową oliwą.
Wskazówki dla idealnej focacci
- Aromatyzowana oliwa – dla intensywniejszego smaku, przygotuj aromatyzowaną oliwę: podgrzej 4 łyżki oliwy z rozmarynem i rozgniecionym czosnkiem, odstaw na 30 minut, a następnie przecedź i użyj do skropienia ciasta przed pieczeniem.
- Długie wyrastanie – jeśli masz czas, możesz wydłużyć pierwsze wyrastanie nawet do 8-12 godzin, umieszczając ciasto w lodówce. Dzięki temu focaccia zyska jeszcze więcej smaku i lepszą strukturę.
- Temperatura wody – woda do aktywacji drożdży powinna mieć temperaturę około 35-40°C. Zbyt gorąca woda zabije drożdże, a zbyt zimna spowolni ich działanie.
- Rozmaryn – najlepiej użyć świeżego rozmarynu, ale jeśli nie jest dostępny, można zastąpić go suszonym (1 łyżeczka).
- Alternatywne dodatki – tradycyjna focaccia zawiera tylko rozmaryn i sól, ale możesz eksperymentować dodając pomidorki koktajlowe, oliwki, cebulę czy ser.
Prawdziwa włoska focaccia powinna mieć chrupiącą skórkę i miękki, puszysty środek z charakterystycznymi dużymi pęcherzykami powietrza. Sekretem jest odpowiednio długie wyrastanie ciasta i wysoka temperatura pieczenia.
Wartości odżywcze focacci z rozmarynem
Focaccia, jak każdy wypiek na bazie mąki, jest źródłem węglowodanów, ale dzięki oliwie z oliwek dostarcza również zdrowych tłuszczów. Porcja (około 100 g) zawiera:
- Kalorie: około 250-270 kcal
- Węglowodany: 40-45 g
- Białko: 5-7 g
- Tłuszcze: 7-9 g (głównie jednonienasycone z oliwy)
- Błonnik: 1-2 g
- Sód: 450-500 mg (zależnie od ilości dodanej soli)
Oliwa z oliwek, będąca kluczowym składnikiem focacci, jest bogata w przeciwutleniacze i zdrowe kwasy tłuszczowe, które korzystnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Rozmaryn z kolei nie tylko nadaje aromat, ale również dostarcza związków o właściwościach przeciwzapalnych.
Podawanie i przechowywanie włoskiego chlebka focaccia
Focaccia najlepiej smakuje świeżo upieczona, jeszcze ciepła. To idealny dodatek do wielu dań lub samodzielna przekąska, która zachwyca prostotą i bogactwem smaku.
Propozycje podania
- Jako przystawka – podawaj z dipem z oliwy i balsamico lub z pastą z oliwek.
- Element antipasti – doskonale komponuje się z włoskimi wędlinami, serami i marynowanymi warzywami.
- Podstawa do kanapek – przekrojona w poprzek tworzy doskonałą bazę do wykwintnych kanapek.
- Dodatek do zupy – szczególnie dobrze pasuje do zup pomidorowych i minestrone.
Przechowywanie
Focaccia najlepiej smakuje w dniu wypieku, ale można ją przechowywać:
- W temperaturze pokojowej, zawinięta w ściereczkę lub papier – do 2 dni.
- W zamrażarce (pokrojoną na porcje i szczelnie zapakowaną) – do 3 miesięcy. Przed podaniem rozmrażaj w temperaturze pokojowej i odgrzewaj w piekarniku przez 5-7 minut w temperaturze 180°C.
Aby odświeżyć focaccię, która straciła chrupkość, skrop ją lekko wodą i podgrzej w piekarniku w temperaturze 180°C przez około 5 minut. Ten prosty trik przywróci jej świeżo upieczoną teksturę.
Historia focacci – włoskiego chleba z tradycjami
Focaccia ma swoje korzenie w starożytnym Rzymie, gdzie wypiekano płaski chleb zwany „panis focacius” – nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „focus” oznaczającego ognisko lub palenisko. Przez wieki ewoluowała do formy, którą znamy dzisiaj, stając się symbolem kuchni liguryjskiej, szczególnie miasta Genua.
W różnych regionach Włoch spotyka się fascynujące odmiany tego pieczywa. W Apulii popularna jest „focaccia barese” z soczystymi pomidorami, w Toskanii dodaje się do niej słodkie winogrona, a w Wenecji – karmelizowaną cebulę. Klasyczna liguryjska focaccia, na której bazuje ten przepis, charakteryzuje się prostotą i wyrazistym smakiem oliwy, rozmarynu i soli morskiej.
Przygotowanie autentycznej focacci to nie tylko kulinarna przygoda, ale również podróż do serca włoskiej tradycji piekarniczej. Ten prosty w wykonaniu, ale pełen charakteru chlebek z pewnością stanie się ulubionym elementem Twoich domowych posiłków i pozwoli Ci cieszyć się prawdziwym smakiem Włoch bez wychodzenia z domu.